Toezicht & handhaving

Toezicht en handhaving in het buitengebied staan onder druk. Criminaliteit, bezoekersdruk in natuurgebieden en verruwing in reacties van publiek nemen toe. Terreinbeheerders in het hele land geven het signaal af dat het toezicht en de handhaving in en om natuurgebieden steeds minder toereikend zijn om natuurwaarden te kunnen beschermen en bezoekers een veilig welkom te heten. Voor het garanderen van deze kwaliteit en de veiligheid van bezoekers, hebben de provinciale Landschappen een belangrijke functie in toezicht en handhaving. LandschappenNL vindt dat de overheid deze particuliere werkgevers in staat moet stellen om deze maatschappelijke taak zo goed mogelijk te vervullen. Om dat natuur te beschermen én zodat bezoekers van natuurgebieden onbezorgd van de natuur kunnen blijven genieten.

Groeiende druk op natuurgebieden

De druk op de beschikbare fysieke en financiële capaciteit voor toezicht en handhaving bij terreinbeheerders neemt toe. Oorzaken zijn de groeiende aantallen bezoekers en de overtredingen die daarmee gepaard gaan, recreantenstromen die elkaar vaker in de weg zitten, toenemend verbaal en fysiek geweld, meer illegale activiteiten zoals stroperij en wietteelt en de steeds beperktere capaciteit en inzet vanuit de politie.

Particuliere werkgevers als de provinciale Landschappen zetten toezichthouders en buitengewoon opsporingsambtenaren (‘groene’ BOA’s) in die toezicht houden en/of handhaven op onder andere toegangsregels en natuurwetgeving in het buitengebied. De werkdruk neemt toe, maar het aantal groene BOA’s neemt af (hoge opleidingskosten, meer vereisten, hogere risico’s).

Onderzoek

Een door de terreinbeheerders gezamenlijk uitgevoerd onderzoek liet zien dat bijna 80% van de BOA’s constateert dat het aantal incidenten in het buitengebied de laatste jaren is gestegen. Circa de helft van de BOA’s voelt zich (soms) onveilig en driekwart vindt het beschikbare aantal uren voor handhaving in hun gebied onvoldoende. De gevolgen zijn een onveilig buitengebied, onveilige gevoelens bij een deel van de mensen, vervuiling van natuur en landschap én hoge kosten voor de terreineigenaar waar illegaal gestort wordt (van koelkasten en caravans, tot containerladingen autobanden en harddrugsafval).

Daarbij gaat het zowel om toezicht en handhaving in het buitengebied, als om toezicht in opengestelde natuurgebieden. Die openstelling wordt in principe gesubsidieerd (de openstellingsbijdrage) maar een belangrijk onderdeel daarvan, de bijdrage voor het houden van toezicht, wordt niet in alle provincies uitgekeerd. Dat heeft tot gevolg dat de natuur minder adequaat beschermd kan worden, dat er minder toezicht in de natuurgebieden is; meer stroperij, meer afvaldumping, meer wildcrossen, etc.

Wat wij vinden

Een veilig en schoon landelijk gebied en de bescherming van onze kwetsbare natuur, vragen om toezicht en handhaving. Wij vinden dat een veilig buitengebied een publieke zorg is: de inzet van groen BOA’s door terreineigenaren (zoals de provinciale Landschappen) moet dan ook kunnen rekenen op maximale ondersteuning door en betrokkenheid van de (rijks-) overheid, in de vorm van capaciteit, training & opleiding, beschermingsmaatregelen, communicatiesystemen en samenwerking met de politie.

LandschappenNL is daarnaast van mening dat bescherming van kwetsbare natuur niet kan zonder de inzet van toezichthouders en groene BOA’s: ook dit is een publieke taak, waar (provinciale) overheden onmisbare partners in zijn. De provinciale subsidie voor het houden van toezicht in de natuurterreinen (onderdeel van de SNL-systematiek), dient daarom in alle provincies ingezet te worden.

LandschappenNL trekt in deze belangenbehartiging op met andere particuliere werkgevers, zoals Vereniging Natuurmonumenten, de Jagersvereniging, Sportvisserij Nederland en de Federatie Particulier Grondbezit.