Natuurinclusieve landbouw
Het gaat niet goed met de natuur in Nederland. De biodiversiteit in het landelijk gebied is de afgelopen decennia sterk afgenomen en de kwaliteit van natuurgebieden staat ernstig onder druk. De oorzaken zijn duidelijk: overbemesting, verdroging en chemische bestrijdingsmiddelen, in combinatie met schaalvergroting en een hoge intensiteit van het grondgebruik, hebben grote delen van het agrarisch cultuurlandschap veranderd in een ecologische woestijn. De gevolgen daarvan raken ons allemaal. De vruchtbaarheid van de bodem staat in veel gebieden zwaar onder druk, wat gevolgen heeft voor de biodiversiteit én daarmee ook onze toekomstige voedselproductie.
Het is hoog tijd het roer om te gooien. LandschappenNL gelooft dat een natuurinclusieve landbouw de sleutel is tot een duurzame toekomst. Dit betekent een landbouw die verantwoord omgaat met de natuurlijke hulpbronnen. Om dit te bereiken is er een transitie nodig van het huidige gangbare landbouwsysteem in Nederland, juist door samen te werken mét de natuur. Een landbouw waarbij rekening gehouden wordt met het duurzaam beheer van ecosystemen, hergebruik van grondstoffen, klimaatverandering en het verkleinen van de klimaatimpact van de sector. De natuurinclusieve landbouw van morgen is de kans voor Nederland om de kwaliteit van het agrarisch cultuurlandschap te versterken en de biodiversiteit in ons land te redden.
Naar een natuurinclusieve landbouw
De negatieve effecten van de gangbare landbouw op natuur en landschap nemen meer en meer toe: steeds meer energie en middelen moeten worden toegevoegd aan het systeem om de opbrengst op peil te houden. Het systeem wordt onnatuurlijker, de bodem mergelt uit, de weerbaarheid tegen regen en droogte verdwijnt en ziekten en plagen nemen toe. Daarom is het tijd om samen als samenleving te bouwen aan een landbouw die gebaseerd is op de natuurlijke draagkracht van het landelijk gebied. Een hoge biodiversiteit en kwalitatief landschap is daarbij voorwaarde voor een duurzaam grondgebruik.
Natuurinclusieve landbouw gaat uit van natuurlijke draagkracht en creëert daarmee betere omstandigheden voor de biodiversiteit en het landschap (wederkerigheid). Dit versterkt niet alleen de natuur, maar ook de landbouw zelf. Natuurbeleid dat zich beperkt tot natuurgebieden resulteert in ‘groene eilanden’ in een dor en weinig biodivers landschap. Wij zetten ons daarom in voor natuurinclusieve landbouw.
Voor ons betekent dat een landbouw met grondgebonden voedselproductie gebaseerd op een streekeigen landschap en die bijdraagt aan de biodiversiteit. Deze aanpak is gestoeld op ecosysteemdiensten van natuurlijke bodems en landschapselementen en is daarmee onderdeel van een veerkrachtig ecosysteem.
Realisatie – onze rol
Onze provinciale Landschapsorganisaties zijn professionele beheerders van natuur en landschap, met veel lokale kennis en betrokkenheid. Zij dragen verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van een substantieel deel van het landelijk gebied in ons land, waaronder ruim 115.000 ha natuur. Ook bij transitie van de landbouw naar een natuurinclusieve landbouwsector dragen zij verantwoordelijkheid en kunnen zij hierbij als organisaties met maatschappelijk functie meer betekenen – bijvoorbeeld op het terrein van bewustwording over herkomst van ons voedsel en veranderingen van het landschap.
De omslag naar natuurinclusieve landbouw is een gezamenlijke opgave, waarbij markt, keten en consumenten minstens zo belangrijk zijn als de overheid. Als samenwerkingsverband van 20 landschapsorganisaties kunnen we ook politieke druk uitoefenen en nauwere samenwerking met natuurinclusieve boeren aangaan. Waar we zelf grondeigenaar zijn, willen we actief bijdragen door met onze pachters duidelijke afspraken te maken over verpachten en ingebruikgeving van gronden. Zo stimuleren we hen om op hun eigen grond op basis van kritische prestatie indicatoren met natuurinclusieve landbouw aan de slag te gaan, in ruil voor aangepaste pachtvoorwaarden.
Bekijk ook:
- Position Paper richting landbouw 2023 – Op weg naar een buitengebied in ons land waar natuur, landschap èn landbouw verzekerd zijn van een duurzame toekomst.
- Het nieuwe mestbeleid – 3 pijlers die richting kringlooplandbouw werken of 3 doekjes voor het bloeden?
Ons standpunt in het kort
-
Natuurinclusieve landbouw is de gangbare landbouw van morgen.
-
Er is een transformatie nodig naar een duurzame landbouw in ons land, waarbij ‘boeren met natuur’ centraal staat.
-
Boeren actief ondersteunen in hun omschakeling naar een natuurinclusieve bedrijfsvoering.
-
Er is een integraal beleidskader voor natuurinclusieve landbouw nodig.
-
Transitie van de sector naar een natuurinclusieve landbouw is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
-
Het denken in en kunnen benutten van de kansen voor natuurinclusieve landbouw begint bij onderwijs.
-
01
Natuurinclusieve landbouw is de gangbare landbouw van morgen.
En zorgt voor een weerbaarder voedselsysteem dat klaar is voor de toekomst. Meer variatie aan gewassen en bedrijfsvoeringen op boerenbedrijven maakt voedselproductie minder kwetsbaar voor externe invloeden.
-
02
Er is een transformatie nodig naar een duurzame landbouw in ons land, waarbij ‘boeren met natuur’ centraal staat.
In plaats van boeren tegen de natuur. Focus in de bedrijfsvoering moet liggen op vergroting van de marge in plaats van verlaging van de kosten.
-
03
Boeren actief ondersteunen in hun omschakeling naar een natuurinclusieve bedrijfsvoering.
Boeren die middels natuurinclusieve landbouw duurzaam voedsel produceren zullen daarvoor worden beloond moeten worden: betere prijzen voor duurzame producten, voordeliger financiering door de bank, gunstiger leveringsvoorwaarden en pachtvoorwaarden, en lagere waterschapsheffingen. Ook middelen uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid kunnen deze omschakeling ondersteunen.
-
04
Er is een integraal beleidskader voor natuurinclusieve landbouw nodig.
Een integraal kader maakt het ook mogelijk om inzichtelijk te maken hoe boeren scoren op verschillende duurzaamheidsthema’s en hoe zij daarvoor beloond kunnen worden.
-
05
Transitie van de sector naar een natuurinclusieve landbouw is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Dit vraagt om een betrokkenheid van de hele samenleving. En betekent ook een aanpassing van cosumenten in consumptiepatronen, in de houding van retailers, in de visie van overheden, in de relatie met collega-stakeholders, etc. Ketenpartijen zijn belangrijk om natuurinclusieve landbouw mogelijk te maken.
-
06
Het denken in en kunnen benutten van de kansen voor natuurinclusieve landbouw begint bij onderwijs.
In de agrarische opleidingen moet integraal aandacht zijn voor natuurinclusief boeren. Het opleiden van jonge boeren om mét de natuur te werken in plaats van tegen de natuur, creëert de basis voor een landbouw die toekomstbestendig en duurzaam is.
