Biodiversiteit

De kwaliteit van het landelijk gebied in Nederland holt achteruit. Landschappen verarmen, het milieu vervuilt en dier- en plantensoorten verdwijnen. LandschappenNL pleit voor een samenhangend pakket maatregelen en bestuurlijke afspraken dat leidt tot een herstel van de biodiversiteit in Nederland: een voorwaarde voor een robuuste natuur, een fraai landschap, en een sociaal-economisch gezonde maatschappij.

De groeiende bevolking, voortschrijdende industrialisatie, uitbreiding van de infrastructuur, en intensivering & schaalvergroting van de landbouw, hebben de afgelopen decennia geleid tot toenemende druk op de biodiversiteit in het landelijk gebied. In de vorm van uitstoot van allerlei schadelijke stoffen (waaronder CO₂ en stikstof), van vervuiling van bodem, water & lucht (zoals door bestrijdingsmiddelen en kunstmest), van verdroging door landbouwmaatregelen en (grond)wateronttrekkingen, en van schaalvergroting en verschraling van het landschap.

Veel planten en dieren werden daarvan het slachtoffer. Een sluipend proces dat nog steeds geen halt is toegeroepen: er te weinig maatschappelijk (en zeker ook politiek-bestuurlijk) besef van het belang van een rijke biodiversiteit.

Het verschijnen van een Nederlands-Duitse studie eind 2017, over de massale sterfte van insecten in heel West-Europa, luidde voor veel mensen en organisaties de noodklok. Analyses lieten een afname zien van meer dan 75% van de insecten in de periode 1989-2017. Vooral de intensivering van de landbouw, in de vorm van schaalvergroting, intensiever grondgebruik, aanvoer van kunstmest en veevoeder, gebruik van pesticiden en uitspoeling (afvalstoffen, mest, chemicaliën), heeft geleid tot een desastreuze achteruitgang van de biodiversiteit.

Er is sinds die alarmbel in 2017 echter maar weinig veranderd. Veel bestrijdingsmiddelen mogen nog steeds worden gebruikt, nadelige effecten voor de gezondheid voor boeren, bollentelers en burgers worden gebagatelliseerd of gewoon ontkend. Ondanks het verdwijnen van de derogatie produceert de Nederlandse veestapel nog steeds grote hoeveelheden mest. De stikstofuitstoot is nog steeds torenhoog. Studies van het Planbureau van de Leefomgeving laten zien dat Nederland, als het gaat om de (gunstige) staat van instandhouding van habitattypen, in Europa onderaan bungelt en blijft bungelen. In geval van de habitatrichtlijnsoorten scoren we nog altijd onder de middenmoot.

In Europa is de stand van de biodiversiteit op veel plaatsten zorgelijk; in Nederland is die bijna overal verontrustend. Dat heeft niet alleen gevolgen voor natuur en landschap. Ook onze voedselvoorziening is afhankelijk van biodiversiteit. Zonder bijen en regenwormen geen brood, bier of broccoli. En zonder gezonde natuur geen zuivering van water en lucht.

Het is vanuit dat oogpunt onbegrijpelijk dat er niet stevig wordt ingezet op een herstel van de biodiversiteit. Immers, omwille van een welbegrepen eigenbelang.

Het is tijd voor een omslag. Samen met anderen zetten we ons graag in voor een toekomst met een gezonde en groene leefomgeving, en een rijke en gevarieerde natuur. Voor gezond voedsel, voor schoon drinkwater, voor frisse lucht, voor een leefbaar landschap.

• We faciliteren door het jaar heen ca. 60.000 vrijwilligers bij het herstellen en onderhouden van het agrarisch cultuurlandschap en de natuurterreinen.
• We zijn als professioneel terreinbeheerder dagelijks actief om onze ca. 120.000 ha natuur te onderhouden en waar nodig te herstellen, inclusief het soortenbeheer;
• Al 25 jaar organiseren we de Nationale Natuurwerkdagen. Op deze dag zetten duizenden vrijwilligers zich in voor een groene leefomgeving.
• We zijn medeafzender en kartrekker van het Aanvalsplan Landschap; dat dmv groenblauwe dooradering de biodiversiteit in het landelijk gebied op te vijzelen.
• LandschappenNL is enthousiast deelnemer (‘van het eerste uur’) van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel (samenvoorbiodiversiteit.nl).