Stikstof

De hoeveelheid stikstofuitstoot in ons land is nog steeds veel te hoog. Met gevolg dat het aantal planten- en diersoorten en de natuurkwaliteit in het landelijk gebied van ons land hard achteruit holt. Ook slaat een groot deel van de stikstofuitstoot vanuit de veehouderij in ons land dicht bij de bron neer en veroorzaakt daarmee problemen in de omliggende natuurgebieden.

Wij pleiten daarom voor zowel een landelijke als regionale aanpak van de stikstofproblematiek in ons land. Aanpak van de uitstoot van stikstof moet daarin centraal staan, samen met natuurherstel in de natuurgebieden.

Natuur draagt bij aan een gezonde leefomgeving: schone lucht, leefbaar klimaat, schoon water en fijne omgeving om in te wonen, werken en recreëren. Helaas is voor veel natuurgebieden in ons land de hoeveelheid stikstof die daarin neerslaat een te hoge belasting voor een optimale staat van de natuur. Hoe hoger de overbelasting, hoe moeilijker het is om de gewenste natuurdoelen voor die gebieden te halen. Ook draagt de deken van stikstof over ons land bij aan grootschalige luchtverontreiniging. Het is tijd voor een grote omslag.

De uitstoot van stikstof op onze natuurgebieden is voor:

• 46% afkomstig van veehouderijbedrijven in ons land.
• 11% vanuit het verkeer.
• 8% uit de industrie en de gebouwde omgeving.
• 32% uit het buitenland.

Voor het herstel van natuurwaarden is het nodig dat de neerslag van stikstof op de natuur- gebieden significant afneemt. Een daling van de uitstoot van stikstof heeft een positief effect op de kwaliteit van drinkwater, lucht en volksgezondheid. Het is beter en kosteneffectiever om zo snel  mogelijk een reductie van de uitstoot van stikstof door diverse economische sectoren te realiseren.

Voor veel natuurgebieden in ons land zijn herstelmaatregelen alleen zinvol als ook de uitstoot van stikstof rondom die natuurgebieden tegengegaan wordt. De oplossing daarvoor ligt bij een inkrimping van de veestapel (als middel, niet als doel) en een overgang naar een natuurinclusieve kringlooplandbouw als alternatief voor de huidige gangbare landbouw in ons land. Die overgang naar natuurinclusieve kringlooplandbouw is een verantwoordelijkheid van ons allemaal: van boeren, politiek, industrie, maatschappelijke organisaties, consumenten wetenschap, burgers en natuurorganisaties.

Het verminderen van de import van veevoer en het gebruik van kunstmest is een belangrijke impuls voor de transitie naar een natuurinclusieve kringlooplandbouw met minder stikstofuitstoot. Een bijkomend positief effect is de verbetering van de water- en luchtkwaliteit.

Door investeringen in stallen, mestaanwending en beter management kan de stikstofuitstoot omlaag gaan, maar het is ook nodig om de omvang van de veestapel in ons land op termijn te verminderen. Zachte, fysieke overgangen tussen veehouderijbedrijven en natuurgebieden (bufferzones) zijn daarnaast een effectieve maatregel om de stikstofdepositie op die natuurgebieden te verlagen. Juist in die overgangsgebieden kan een overgang naar een natuurinclusieve kringlooplandbouw gestimuleerd worden. Wij dragen graag bij aan een structurele oplossing voor de huidige stikstofcrisis in ons land.

1. Er is een generieke reductiedoelstelling van de stikstofuitstoot nodig voor alle sectoren in ons land.
2. Het is van belang dat bij nieuwe economische activiteiten nabij natuurgebieden de stikstofdepositie op die gebieden evenredig verminderd wordt.
3. Er is een gebiedsgerichte aanpak nodig rondom natuurgebieden die zwaar belast worden met stikstof, waarbij gestreefd wordt naar integrale en realisatie van alle gebiedsdoelen. Ook die op het gebied van biodiversiteit, bodemdaling, klimaat, waterkwaliteit, woningbouw en recreatie.
4. Voor de toekomst van de landbouw in bufferzones rond kwetsbare natuurgebieden in ons land is een transitie naar een duurzame landbouw nodig, die grondgebonden is en gesloten kringlopen kent (natuurinclusieve kringlooplandbouw).
5. Er is een warme sanering (opkoop) nodig van landbouwbedrijven in bufferzones rond natuurgebieden die niet in staat zijn om een transitie naar natuurinclusieve landbouw door te voeren of die willen stoppen. Daar moeten voldoende financiële middelen voor beschikbaar komen.
6. Een onverminderde inzet op herstelmaatregelen in bestaande natuurgebieden is en blijft nodig.